Politie vreest verdubbeling explosies op woningen en panden

De politie vreest dat het aantal explosies op woningen en panden gaat verdubbelen in 2023. De teller staat namelijk nu al op 303. Dat aantal is nu al bijna groter dan in heel 2022, toen de teller op 325 uitkwam.

In de steden Rotterdam en Den Haag en de regio’s Noord-Nederland en Midden-Nederland is het aantal explosies nu al groter dan vorig jaar na twaalf maanden. Dat blijkt uit cijfers van het Landelijk Forensisch Coördinatie Team van de politie.

In Rotterdam vonden dit jaar al 96 incidenten plaats, tegenover 65 in 2022. In Den Haag werden al 26 explosies gemeld, vorig jaar waren dat er ‘maar’ 15. De cijfers van 2023 gaan over de periode tot 4 juli. Ze kunnen inmiddels dus alweer hoger liggen.

Volgens de politie hebben de explosies vooral met drugscriminaliteit te maken. Met name woningen en bedrijven moeten het ontgelden. Er is in bijna heel Nederland sprake van een verschuiving van schietincidenten naar explosies.

“In 2021 vonden in de eenheid Rotterdam nog maar twaalf van dit soort incidenten plaats”, zegt Wim Hoek, portefeuillehouder excessief geweld en districtschef bij de politie in Rotterdam-Zuid, in een persbericht.

De politie ziet nog een andere opvallende trend: het aantal incidenten met zelfgemaakte explosieven neemt toe. Deze zijn vaak zwaarder. Ook worden er brandbommen ingezet.

Bij een groot deel van de zelfgemaakte explosieven wordt ‘flitspoeder’ gebruikt. Dat zit ook in cobravuurwerk, dat relatief eenvoudig verkrijgbaar is en legaal in Europa wordt geproduceerd.

“Dit flitspoeder heeft een enorme explosieve kracht en wordt ook gebruikt om bijvoorbeeld geldautomaten op te blazen”, weet Hoek. “Soms worden ijzeren brievenbussen door de explosie letterlijk aan flarden gescheurd.”

Dit kan gevaarlijke situaties opleveren, zegt Hoek. “De ijzeren, vlijmscherpe flarden vliegen gewoon door deuren heen. Als iemand door zoiets geraakt wordt, kan dat catastrofaal aflopen. Het is een wonder dat er nog weinig gewonden – of erger nog: doden – zijn gevallen.”
Jongste verdachte is 14: ‘Ze krijgen vaak opdracht via sociale media’

De politie waarschuwt de (vaak jonge) daders: “De vraag is niet óf, maar wannéér we je aanhouden”, zegt Hoek.

In Rotterdam heeft de politie dit jaar 72 aanhoudingen verricht vanwege schietincidenten en explosies. Van de aangehouden verdachten is meer dan de helft 23 jaar of jonger. Een kwart van hen is zelfs minderjarig. De jongste verdachte is 14 jaar.

Niet alleen in Rotterdam zijn de daders jong, maar ook in de rest van Nederland valt de jonge leeftijd op. “Dit soort jonge uitvoerders krijgen de opdracht vaak via een tussenpersoon of via sociale media, zoals Snapchat of Telegram”, zegt Hoek. “Zij weten vaak niet waarom en op wie zij de aanslag moeten plegen.”

Recent veroordeelde de rechter een volwassen man tot drie jaar cel voor het plaatsen en laten ontploffen van een explosief. In een andere zaak eiste het Openbaar Ministerie vanwege hetzelfde vergrijp de maximale straf tegen een minderjarige: twee jaar jeugddetentie.

Doordat jongeren weinig informatie krijgen, is het voor de politie lastig om de opdrachtgevers op te sporen. Maar Hoek benadrukt dat het toch “met enige regelmaat” lukt om iemand die ‘hoger in de boom’ zit aan te houden.

De politie ziet ook manieren om te voorkomen dat jongeren de fout in gaan. Dat kan bijvoorbeeld door risicojongeren eerder op te sporen via samenwerking met andere instanties zoals scholen, jeugdzorg en de geestelijke gezondheidszorg.

Ook investeren in wijken waar veel problemen zijn, kan helpen om ‘nieuwe aanwas’ te voorkomen.