Kroongetuige probeerde land uit te vluchten na blunders OM

Kroongetuige ‘Kafta’ die in 2016 verklaringen aflegde over drie moorden voelde zich zo onveilig dat hij probeerde om het land te ontvuchten. Dat schrijft Het Parool.

De kroongetuige nam de wijk naar het buitenland, maar werd op de luchthaven gearresteerd. ‘Kafka had dit niet kunnen verzinnen,’ zegt zijn advocaat Peter Schouten.

Volgen Het Parool escaleert het conflict over de bescherming van kroongetuigen. Na een reeks van ‘blunders’ door het Openbaar Ministerie vreest een kroongetuige voor zijn leven. Hij nam de wijk naar het buitenland, maar werd op de luchthaven gearresteerd.

In een brief aan minister van Justitie en Veiligheid Dilan Yeşilgöz schrijft zijn advocaat Peter Schouten dat er geen vertrouwen meer is in het Openbaar Ministerie (OM). Hij maakt zich zorgen om de veiligheid van de kroongetuige.

Zijn client legde in 2016 verklaringen af over drie moorden in Eindhoven, Rotterdam en Nijmegen. Schouten eist dat de bescherming van zijn cliënt wordt overgedragen aan de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV).

Het OM kan nog niet inhoudelijk reageren, maar laat weten dat het zich ‘de stellingen van de advocaat vanzelfsprekend aantrekt en de zaak onderzoekt’. De rel komt op een pijnlijk moment voor het OM. In het liquidatieproces Marengo werd in het verleden ook meerdere keren geblunderd met de foto van kroongetuige Nabil B. in dat proces, door die via het strafdossier te verspreiden.

De kroongetuige die Schouten nu bijstaat, zelf veroordeeld voor afpersing, wilde naar eigen zeggen uit het criminele circuit stappen. In 2016 sloot hij in ruil voor strafvermindering een overeenkomst met het OM. Deze deal is op een totaal fiasco uitgelopen.

Niet alleen waren zijn verklaringen grotendeels onbruikbaar, ook is er al twee jaar een conflict over de bescherming die hij moet krijgen.

De onrust bereikte vorige week een hoogtepunt na een publicatie van Follow The Money. Daarin werd duidelijk dat de adresgegevens van de kroongetuige in het dossier stonden dat ook was in te zien door een van de verdachten tegen wie hij getuigde.

In het artikel, maar ook op tv, werd hij na de publicatie bij zijn – weinig voorkomende – voornaam genoemd. Schouten: “Zijn werkgever vermoedde na het nieuws dat hij de belangrijke getuige was. Toen was hij natuurlijk totaal in paniek.” Inmiddels werkt zijn cliënt er niet meer.

Het OM liet vorige week in een reactie weten dat het om een oud adres ging, waar de man al een tijd niet meer woonde. “De fout werd gebagatelliseerd,” reageert Schouten. Het was bovendien niet de enige blunder.

Afgelopen week ontdekte de advocaat dat naar dit oude adres vertrouwelijke stukken van de kroongetuige zijn gestuurd. “Terwijl het OM nota bene zegt dat het weet dat hij daar al een tijd niet meer woont. En nog erger: in die stukken staat ergens ook het nieuwe adres van mijn cliënt.”

De kroongetuige is volgens Schouten het vertrouwen in het OM volledig verloren. Ook omdat de man zich ondanks ‘herhaaldelijke smeekbedes’ onvoldoende voelt beschermd. Hij heeft op dit moment al bijna een maand geen beveiliging op zijn nieuwe adres. Dat komt volgens Schouten omdat een andere afdeling er nu verantwoordelijk voor is. Het OM zou zich nu buigen over welke beveiliging hij moet krijgen. “Als er problemen zijn, moet hij tot die tijd maar 112 bellen van het OM.”

De paniek bij de kroongetuige was zo groot, dat Schouten afgelopen week zelf de regie besloot te nemen. Hij hielp zijn cliënt om zichzelf in het buitenland in veiligheid te brengen. Maar bij het inchecken op de luchthaven werd de man dus aangehouden.

Het is een gevolg van de vertrouwelijke stukken, waaronder een oproep voor zijn taakstraf, die naar zijn oude adres waren gestuurd. “Daardoor werd de cliënt niet de gelegenheid gegeven zijn taakstraf uit te voeren.” De taakstraf werd in de tussentijd omgezet in een celstraf, waardoor de man dus kon worden aangehouden bij de paspoortcontrole.

Ondanks de opeenstapeling van blunders die volgens Schouten uiteindelijk tot de aanhouding leidde, zat de man een dikke week vast. “Kafka had dit niet kunnen verzinnen. Dat ze zijn detentie niet schorsten, was puur pesten van mijn cliënt na de oorwassing die het OM in de Tweede Kamer heeft gekregen. Het OM was uit op een vernederende behandeling van mijn cliënt.” Nadat Schouten naar de rechter was gestapt, kwam de kroongetuige deze week vrij.
Hoofdpijndossier

De situatie rond deze kroongetuige is sowieso een hoofdpijndossier voor het OM. De man legde verklaringen af in drie verschillende moordzaken: de moord op Tommie van der Burg in Eindhoven, een dodelijke overval in Rotterdam waarbij Mohammed Ghoumati om het leven kwam en de onopgeloste moord op Leon Kok in Nijmegen in 2001.

Stuk voor stuk zouden de verdachten, die de kroongetuige niet of nauwelijks kenden, spontaan alles aan hem hebben opgebiecht in detentie. Het leidde in de Eindhovense en Rotterdamse rechtszaken tot veel kritiek toen die bij het Gerechtshof in hoger beroep werden behandeld.

Advocaat Nico Meijering, die in beide zaken de verdachten bijstond, veegde de vloer aan met de verklaringen van de kroongetuige. Die was rond zijn eigen zaak namelijk opgenomen in het Pieter Baan Centrum. Deskundigen schreven over hem: ‘hij heeft de neiging tot het vertellen van onwaarheden.’

Uiteindelijk leidde dat er toe dat het hof zijn verklaringen in de zaak van de dodelijke overval in Rotterdam aan de kant schoof. In de Eindhovense zaak gebeurde iets soortgelijks. Daarbij liet het hof in ‘s-Hertogenbosch bij de uitspraak weten dat de getuigenissen ‘onvoldoende betrouwbaar’ waren. In beide zaken werden de verdachten overigens wel veroordeeld.

Het is onduidelijk wat de status is van het onderzoek in de Nijmeegse coldcase. Maar op dit moment wordt er nog niemand vervolgd. Dat de verklaringen uiteindelijk niet zijn gebruikt, maakt voor de afgesloten kroongetuigedeal niets uit. Het doet ook niets af aan het feit dat de man volgens het OM ernstig gevaar loopt.

Intussen wordt er door de Hoge Raad onderzocht in hoeverre het OM de wettelijke taken op het gebied van de bescherming van getuigen uitvoert. In totaal zijn er in Nederland een handvol deals met kroongetuigen gesloten. De minister van Justitie en Veiligheid heeft aangekondigd nadere wet- en regelgeving voor te bereiden op het terrein van getuigenbescherming.

Dat vloeit ook voort uit het recente onderzoek van de Onderzoeksraad voor Veiligheid, die de aanloop onderzocht naar de moorden op misdaadjournalist Peter R. de Vries, advocaat Derk Wiersum en Reduan, de broer van kroongetuige Nabil B.