‘Justitie houdt locatiegegevens Sky ECC gebruikers achter’

Justitie heeft in zaken waarin Sky-bewijs werd ingebracht informatie over de locatie van Sky ECC gebruikers achtergehouden. Het is niet uit te sluiten dat daardoor mogelijk ontlastende informatie is achtergehouden voor de rechtbanken.

Het zou gaan om de laatst bekende locatie van de Sky-telefoon waarmee berichtjes zijn verstuurd. Voor het eerst heeft een advocaat een stuk van Europol in handen gekregen waarin gekraakte chats naar onderzoeksteams van de recherche worden overgedragen.

In het voorjaar van 2021 keek de politie live mee met berichten die gebruikers van Sky ECC aan elkaar verstuurden. Door een hack van de servers in Noord-Frankrijk was de politie heimelijk in staat de versleutelde berichten van gebruikers te bekijken.

De berichten weren verzameld op computers van Europol in Den Haag. Aangesloten landen kregen van Europol vervolgens pakketten met informatie uit die onderschepte chats. Die pakketten gingen daarna naar tactische onderzoeksteams in de verschillende landen.

De Europol-stukken blijken te zijn vormgegeven in een vast formaat, dat lijkt op een chatprogramma. Waarschijnlijk is dat programma door specialisten bij Europol hiervoor ontworpen of aangepast.

Bij ieder bericht staat de datum vermeld waarop een bericht is verstuurd, het land waarvandaan het bericht is verstuurd en daarnaast het laatst bekende land waar de telefoon was.

Advocaat Yehudi Moszkowicz kreeg de stukken in handen omdat hij een verdachte bijstaat in een grote drugszaak die onder leiding van het OM op Curaçao en Sint-Maarten werd gedraaid door het zogeheten Recherche Samenwerkingsteam van Nederlandse en Antilliaanse politie.

Tot zijn grote verbazing zag hij bij ieder bericht netjes de laatst bekende locatie vermeld staan. En dat terwijl de advocaat in heel veel eerdere Sky-zaken aan de rechtbank heeft gevraagd of ook de laatst bekende locatie van de telefoon bekend was. Justitie beweerde dat die informatie niet bekend is. Maar die is dus wel bekend.

Het kan belangrijk zijn om te weten op welke plek een telefoon is geweest omdat voor het rondmaken van het bewijs de recherche steeds moet kunnen aantonen dat het de verdachte was die gebruik maakte van een bepaalde Sky-telefoon.

De laatst bekende locatie kan ook ontlastende informatie zijn, bijvoorbeeld als een verdachte kan bewijzen niet op een bepaalde plaats of in een bepaald land te zijn geweest.

Het Europol-pakket in originele vorm werd door het Openbaar Ministerie in het rechtbankdossier gevoegd nadat Moszkowicz vragen had gesteld over de verkrijging van de data door de politie op Curaçao.

Ook andere advocaten die zich specialiseren in gebruik van EncroChat en Sky-chats in strafzaken laten weten dat het niet eerder is voorgekomen dat stukken met dit Europol-formaat in dossiers van rechtbanken zijn terechtgekomen.

Rechtbanken krijgen in de vele Sky-zaken de overzichten van de berichten nooit in het Europol-formaat toegezonden. Dat gaat altijd in de vorm van tabellen waarin de recherche kennelijk door henzelf gefilterde informatie geeft.

Nu blijkt dat de recherche dergelijke chat-gegevens kennelijk overtikt in Excel-sheets waarbij ze alleen de gegevens meenemen die welgevallig zijn. In ieder geval wordt de laatst bekende locatie weggelaten.

Een ander gegeven dat steevast wordt weggelaten in de rechtbankdossiers en wel aanwezig is in de Europol-stukken is het land waar de Sky-telefoon is geregistreerd.

Advocaten zullen nu volop uitzoeken of het mogelijk is om de weggelaten informatie alsnog toe te voegen met de hoop dat er iets ontlastends uitkomt.