Marechaussee mag niet meer controleren op basis van uiterlijk

Het kabinet legt zich neer bij een uitspraak van het gerechtshof Den Haag dat de Koninklijke Marechaussee niet meer op basis van uiterlijke kenmerken mag controleren. Daardoor is het nu definitief verboden om dat te doen.

In februari oordeelde het gerechtshof Den Haag dat de marechaussee mensen discrimineerde door hen te controleren op basis van hun uiterlijk, zoals hun huidskleur. De marechaussee maakte daarmee onderscheid op basis van ras.

Het kabinet had tot maandag de tijd om een oordeel te vragen aan de Hoge Raad. Dat is de hoogste rechtbank van het land.

Een woordvoerder van de Hoge Raad laat dinsdag aan NU.nl weten dat de raad geen verzoek tot cassatie rond controles door de marechaussee heeft ontvangen.

Bij de Hoge Raad kun je in cassatie tegen een uitspraak van een gerechtshof. De Hoge Raad kijkt dan of alles juridisch juist is verlopen. Is dat niet het geval, dan kan de raad beslissen dat de zaak opnieuw moet.
‘Steeds in kansloze cassatie gaan irriteert alleen maar’

Hoogleraar staats- en bestuursrecht Wim Voermans weet niet of het voor de Staat zin zou hebben gehad om in deze zaak naar de Hoge Raad te stappen. “Het eerdere vonnis van het gerechtshof Den Haag was heel duidelijk en bovendien uitgebreid gemotiveerd”, zegt hij.

Volgens Voermans stapt de Staat niet altijd naar de hoogste rechter van het land. De overheid kijkt per geval of het zin heeft. “Steeds in kansloze cassatie gaan irriteert alleen maar.”

Afran schrijft over ongelijkheid in de maatschappij en koloniale geschiedenis. Lees hier meer verhalen van Afran.
Belangenorganisaties willen ook verbod voor andere overheidsinstanties

Mensenrechtenjurist Mpanzu Bamenga werd in april 2018 op Eindhoven Airport staande gehouden door de marechaussee. Het viel Bamenga op dat die alleen mensen met een donkere huidskleur controleerde.

Daarom startte de mensenrechtenjurist met anderen een rechtszaak tegen de Staat. “Dit is een historisch moment”, zegt hij in een reactie op het niet indienen van het cassatieverzoek. “Deze vorm van controleren was vernederend. Laat Nederland vanaf nu het goede voorbeeld geven in Europa.”

Belangenorganisaties reageren tevreden op het niet-ingediende cassatieverzoek, maar kijken ook vooruit. “Dit is een belangrijke stap in de strijd tegen racisme en discriminatie”, zeggen Amnesty International, Controle Alt Delete en antidiscriminatiebureau RADAR.

Tegelijkertijd moet het kabinet er nu snel voor zorgen dat ook andere overheidsorganisaties etniciteit niet meer laten meespelen, vinden de belangenorganisaties.
Marechaussee moest na vonnis direct stoppen met etnisch profileren

Na het vonnis van het gerechtshof gaf staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel) de marechaussee opdracht per direct te stoppen met etnisch profileren bij grenscontroles.

“De rechter heeft zich duidelijk uitgesproken”, zei Van der Burg een dag na het vonnis tegen de Tweede Kamer. Hij zei toen nog niet te weten of het kabinet zou doorprocederen bij de Hoge Raad.

De marechaussee heeft de opdracht van Van der Burg opgevolgd, maar doet sinds 2021 sowieso niet meer aan etnisch profileren, zegt een woordvoerder. “Wat ons betreft is het prima dat het verbod nu definitief is.”